In opdracht van het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) heeft advies- en onderzoeksbureau BMC een inventariserend onderzoek gedaan naar het inzetten van Integrale Vroeghulp (IVH) bij gemeenten. Uit dit onderzoek blijkt dat IVH kan bijdragen aan het voorkomen van escalatie naar complexere en kostbaardere jeugdzorg. VWS heeft het onderzoeksrapport van BMC onlangs gepubliceerd.
Wat is Integrale Vroeghulp (IVH)?
IVH is een multidisciplinaire aanpak voor jonge kinderen (0-7 jaar) met een (dreigende) ontwikkelingsachterstand als gevolg van een beperking, gedragsproblemen of een chronische ziekte. Het doel van deze aanpak is het bieden van vroegtijdige signalering, diagnose en passende ondersteuning voor deze jonge kinderen en hun ouders. Een IVH-coördinator zorgt voor de samenwerking binnen het netwerk van betrokken deskundigen. Een coördinator kan dit zowel voor één gemeente doen als voor een aantal gemeenten tegelijk.
Zie ook het Platform Integrale Vroeghulp.
Opzet van het onderzoek
BMC heeft het onderzoek uitgevoerd in de periode van oktober 2024 tot met april 2025. Het bestaat onder meer uit een digitale enquête onder IVH-coördinatoren, werkzaam in totaal 151 gemeenten. De coördinatoren hebben de enquête voor in totaal 42 gemeenten ingevuld. Daarnaast heeft BMC beleidsmedewerkers van vier gemeenten, die IVH wel, van drie gemeenten die IVH niet inzetten, vijf IVH-coördinatoren en een vertegenwoordiger van een alternatieve vroegsignaleringsmethode geïnterviewd. Ook heeft BMC gesprekken gevoerd met vertegenwoordigers van het Nederlands Centrum Jeugdgezondheid (NCJ), Vereniging Gehandicaptenzorg Nederland (VGN) en MEE NL.
Kinderen komen met IVH zo vroeg mogelijk op de juiste plek
De meeste van de 42 coördinatoren zijn tevreden over de uitvoering van IVH in de gemeente waarvoor ze de enquête hebben ingevuld. Respondenten en geïnterviewden zien als meerwaarde van IVH dat daarmee vanaf een vroeg stadium, breed en multidisciplinair met op het jonge kind gerichte expertise wordt gekeken naar (de problematiek van) het kind. Kinderen komen daarmee zo vroeg mogelijk op de juiste plek terecht. Ook de laagdrempeligheid en onafhankelijkheid van IVH en de ondersteuning voor ouders worden als pluspunten gezien.
Verbinding met Kansrijke Start, Hervormingsagenda Jeugd en stevige lokale teams
Uit het onderzoek blijkt dat er nog weinig samenwerking is tussen IVH en lokale coalities Kansrijke Start en dat er nog weinig verbinding is tussen IVH en de Hervormingsagenda Jeugd/stevige lokale teams. De wens hiervoor komt wel naar voren en BMC beveelt dit ook aan. Een zorg daarbij vanuit IVH is dat als IVH wordt ondergebracht bij het stevige lokale team de specifieke expertise rondom het jonge kind verloren gaat. BMC deelt deze zorg niet. Stevige lokale teams bieden zelf vooral brede basiszorg, waarbij ze voor overige benodigde expertises zoals IVH kunnen samenwerken. Het adviesbureau vindt het vooral belangrijk dat de expertise rondom het jonge kind en de mogelijkheid tot een breed multidisciplinair overleg behouden blijven. Dit kan in verschillende vormen.
Wat is de Hervormingsagenda Jeugd?
De Hervormingsagenda Jeugd is een omvangrijk pakket aan maatregelen dat is opgesteld om de Nederlandse jeugdzorg ingrijpend te verbeteren en financieel houdbaar te maken voor de toekomst (2023-2028). De agenda is opgesteld vanuit een gezamenlijke inspanning van cliëntorganisaties, professionals, jeugdzorgaanbieders, gemeenten en het Rijk, en is een reactie op de groeiende complexiteit en kosten van de jeugdzorg, lange wachttijden en de ervaren bureaucratie. Door vroegtijdig problemen te signaleren en integraal aan te pakken, kan IVH bijdragen aan het voorkomen van escalatie naar complexere en kostbaardere jeugdzorg, wat in lijn is met de doelstellingen van de Hervormingsagenda.
Download hier het onderzoeksrapport:
